Dubai’de sel felaketi: Afetin nedeni bulut tohumlama mı?
Murat Gemici yayınlandı
Dubai’de şiddetli sağanak yağışlar trafiğin durma noktasına gelmesine, uçuşların iptal edilmesine ve okulların kapatılmasına neden oldu. Peki yağışların sorumlusu su kıtlığıyla mücadele etmede kullanılan bulut tohumlama yöntemi olabilir mi?
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), hükümetin son 75 yılın en şiddetli yağışlarından kaynaklanan sel felaketiyle mücadele ediyor.
Şiddetli sağanak yağışlar pazartesi gecesi başladı ve salı akşamı çöl şehri Dubai, normalde tüm yıl boyunca toplamda aldığı ortalama yağış miktarına ulaşmış oldu. Bu durum trafiğin durma noktasına gelmesine, uçuş iptallerine ve okulların kapanmasına neden oldu.
BAE hükümeti vatandaşlarını evlerinde kalmaları ve yalnızca “aşırı zorunluluk halinde” dışarı çıkmaları konusunda uyardı.Bloomberg, “bulut tohumlama” denilen yöntemin şiddetli yağmurlara yol açtığını ve bunun da kurak çöl iklimine sahip ülke genelinde yıkıcı su baskınlarına yol açtığını iddia etti.BAE’nin ana gazetelerinden biri olan The National, BAE genelinde üç gün süren sağanaktan bulut tohumlamanın sorumlu olduğu yönündeki iddiaları reddetti. Ancak küçük bir rol oynayabileceğini kabul etti
Hükümet su kıtlığı endişelerini gidermek için 2002’den beri tohumlama operasyonları yürütüyor.Abu Dabi’deki Khalifa Üniversitesi Çevre ve Jeofizik Bilimleri Bölüm Başkanı Prof Diana Francis, “Bu tür yoğun ve büyük ölçekli sistemlerde masraflı bir işlem olan bulut tohumlama yapılmaz çünkü bölgesel ölçekte bu kadar güçlü sistemleri tohumlamaya gerek yoktur” dedi.
Gerçekleşen selin bulut tohumlamasından beklenenden çok daha büyük olduğu belirtildi.Bulut tohumlama, mevcut bulutlara gümüş iyodid denen bir madde serpiştirilmesiyle yağmuru tetiklemeye ve sonucunda da daha fazla yağmur üretmeye yardımcı olan bir teknik.
Bu işlem genellikle su kıtlığı veya kuraklık koşullarının yaşandığı bölgelerde yağışı artırmak için kullanılır.Bulut tohumlama ilk olarak 1946 yılında Amerikalı kimyager Vincent Schaefer tarafından gerçekleştirildi.
Atmosfer bilimcisi Irving Langmuir ile birlikte çalışan Schaefer, bulutlara kuru buz (katı karbon dioksit) ekerek yapay olarak kar yağışı sağlamak için deneyler gerçekleştirdi.Bu çığır açan deney Amerika Birleşik Devletleri’nin Massachusetts eyaletindeki Berkshire Dağları’nda gerçekleşti.Uçaklarla yapılabilen bu teknik onlarca yıldır kullanılıyor ve BAE de son yıllarda su sıkıntısını gidermek için bu tekniği kullandı.
