Merkez Bankası’nın 30 Ocak’taki zorunlu karşılık hamlesinin sonuçları belli oldu. İlave zorunlu karşılık adımının net etkisi 125,8 milyar lira “sıkılaşma yönünde” oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yılın ilk Enflasyon Raporu kapsamında güncel konuların yüksek ayrıntı düzeyinde geniş kapsamlı olarak değerlendirildiği 8 “Kutu” yayınladı. “Miktarsal Sıkılaştırma Adımları Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı 1.1 nolu kutuda, TCMB’nin, dezenflasyonun en kısa sürede tesisi, enflasyon beklentilerinin çıpalanması ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmanın kontrol altına alınması için 2023’ün ikinci yarısında parasal sıkılaştırma sürecine başladığı anımsatıldı. BİR TRİLYON LİRA STERİLİZE EDİLDİ Kur Korumalı Mevduat kur farkı ödemeleri ve TL karşılığı döviz işlemleri nedeniyle 2023’ün ikinci yarısından itibaren bazı dönemlerde sistemde TL likidite fazlası oluştuğu ve TCMB’nin Açık Piyasa İşlemleri’nde net borç alan konumuna geçtiği belirtilen analizde şu bilgiler verildi: “TCMB, piyasada oluşabilecek likiditenin sterilizasyonu için birçok politika aracına sahiptir. Nitekim oluşan likidite fazlası, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini artırmak için çeşitli araçlarla sterilize edilmiştir. Bu çerçevede 2023’ün temmuz, eylül ve kasım aylarında miktarsal sıkılaştırma kapsamında yapılan zorunlu karşılık oran artışları ile sistemden toplam 1 trilyon lira sterilize edilmiştir. Sistemin fonlama ihtiyacı, zorunlu karşılık oranlarının artırılması öncesinde Temmuz 2023 ortasında 926 milyar lira iken, 21 Aralık 2023 itibarıyla 1,269 trilyon liraya gelmiştir.
ZORUNLU KARŞILIK HAMLESİ NASIL ETKİLEDİ? Zorunlu karşılıklara ilişkin atılan miktarsal sıkılaştırma adımlarının ardından TCMB, 21 Aralık 2023’te yaptığı duyuru sonrasında parasal aktarım mekanizmasının güçlendirilmesi amacıyla kullanılan sterilizasyon araçlarının çeşitliliği artırılarak TL depo alım ihaleleri düzenlemeye başlamıştır. TCMB, 30 Ocak 2024 tarihli duyurusu kapsamında zorunlu karşılık uygulamasına ilişkin yaptığı düzenlemelerle miktarsal sıkılaştırma sürecine devam etmiştir. Kur korumalı hesaplar için zorunlu karşılık oranları indirilirken, döviz cinsi hesaplar için TL cinsinden tesis edilen ilave zorunlu karşılık oranında artışa gidilerek yapılan uygulama değişikliğinin net etkisi 125,8 milyar lira sıkılaşma yönünde olmuştur.” 32 MİLYAR LİRALIK LİKİDİTE ÇEKİLDİ Analizde, TCMB’nin 22 Aralık 2023’ten itibaren sistemdeki fazla likiditeyi, gecelik vadenin dışında düzenlediği 1 ve 2 hafta vadeli TL depo alım ihaleleri ile sterilize ettiği, bu tarihten itibaren sistemdeki geçici fazla likiditenin düşmesiyle birlikte depo ihaleleri ile çekilen tutarın da gerileme kaydederek 25 Ocak 2024 itibarıyla 32 milyar lira düzeyine geldiği bildirildi.