Nevruz Bayramı ne zaman, nasıl kutlanır? Nevruz gelenekleri ve ritüellerini derledik
Murat Gemici yayınlandı
Nevruz Bayramı için hazırlıklar sürüyor. Doğu Anadolu’da, “Baharın müjdecisi”, “Yeni yılın başlangıcı” olarak nitelendirilen Nevruz Bayramı çeşitli etkinliklerle kutlanacak. Başta Anadolu, Orta Asya ve çeşitli coğrafyalarda kutlanan Nevruz Bayramı’nın ritüelleri de kuşaktan kuşağa aktarılıyor. Peki, Nevruz Bayramı nedir, ne zaman, nasıl kutlanır? İşte Nevruz gelenekleri ve ritüellerinden bazıları…
Türk coğrafyasında yeni yılın başlangıcı ve baharın müjdecisi olarak kabul edilen Nevruz Bayramı, coşkuyla kutlanıyor. Her yıl 21 Mart’ta kutlanan nevruz, yeni yılın başladığı gündür. Nevruz, Türkiye başta olmak üzere Türk dünyası arasındaki muhtelif Türk boyları arasındaki kültürel bağları güçlendirip kardeşlik ve dostluğu pekiştirmede, bölgesel barışın tesis edilmesinde son derece önemlidir.Kış aylarından sonra doğanın baharla yeniden canlanmasını sembolize eden nevruz, Orta Asya’dan Anadolu’ya birçok coğrafyada toplumsal birliği, dayanışmayı, yardımlaşmayı sağlayan içeriğiyle yaşatılıyor.Çin kaynaklarında, milattan önce 3. yüzyılda Hunların bahar aylarında şenlik düzenlediğinin yer alması dolayısıyla geçmişi o yıllara kadar dayandırılan nevruz, Türklerin Ergenekon’dan çıkış günü olarak da kabul ediliyor.Kelime olarak “yeni gün” anlamına da gelen bu özel günde, tabiatın canlanmasıyla yeni bir yılın başladığına ve ne kadar bolluk, bereket, yardımlaşma ve dayanışmayla geçirilirse tüm senenin o şekilde geçeceğine inanılıyor.Eski yılın bittiği, yeni senenin başladığı o güne günahlarından arınmış girmek isteyenler ateşten atlıyor. Yıkanmak ve sudan atlamak da arınmak için yapılan adetler arasında bulunuyor. Ateş ve sudan atlamak tüm nevruz kutlamalarındaki ortak unsurlardan biri olarak dikkati çekiyor. Eşya ve hayvanların da ruhlarının arınması için eşyalar tütsüleniyor, hayvanlar ateş arasından geçiriliyor.Bugüne özel “nevruz sofrası” kuruluyor. Toplu halde oturulan sofrada, bugüne özel 7 çeşit yemek bulunuyor. Tüm yılın bolluk ve bereketle geçmesi için kurulan zengin sofrada, herkes her yemekten yiyerek, senenin o rahatlıkta geçmesini diliyor.”Semeni” geleneği de uzun yıllardır yaşatılıyor. Bu gelenekte, tarımda bereketli bir yıl dileğiyle, nevruzdan önce kaplarda arpa, buğday çimlendiriliyor ve bunlar sofralara konuluyor.Yeni yılı yeni kıyafetler giyerek karşılayan insanlar, öncesinde evlerini temizliyor, varsa yıkılan yerleri onarıyor, badanalarını yapıyor. İnsanlar, böylece yeni yılda her şeyin yeni olmasına özen gösteriliyor.Nevruzda mezarlık ziyareti de sık görülen ritüellerden. Bu ritüel, atayla evladın buluşması olarak görülüyor. Kabir ziyaretlerinde atalara saygı gösterilerek, onların desteği isteniyor.Nevruz Bayramı kutlamalarında yumurtaların tokuşturulması da yaygın görülüyor. Ayrıca spor müsabakaları düzenleniyor, şarkılar söylenip dans ediliyor, şairler şiir okuyor.Nevruzun tarihi Ergenekon’a dayandırıldığından, o gün demir dövülerek Ergenekon’dan çıkış da kutlanıyor.
