Refah payı ortaya çıktı, hesaplar değişti: Asgari ücret ve emekli

Asgari Ücret Tespit Komisyonu ilk toplantısından çalışma takvimi belirlenirken ikinci toplantıda TÜİK verileri ve geçim endeksleri masaya geldi. Her iki toplantıda da zam oranına ilişkin bir herhangi bir açıklama yapılmadı. Asgari ücretle beraber emekli maaşlarını da etkileyecek refah payı için de çalışmalar devam ediyor. 

YENİ ASGARİ ÜCRET NE ZAMAN AÇIKLANACAK?

Asgari ücretin 29 Aralık Cuma günü saat 13:00’da önce açıklanması bekleniyor. 6 aylık enflasyon farkı rakamları hesaplanacak. Böylelikle refah payı hariç emekli kök maaş ve memur maaş zammı belli olacak. 15 Ocak öncesinde emekliye refah payı değerlendirilecek. 

ASGARİ ÜCRETE TEK ZAM YAPILACAK

Asgari ücret ile emekli memur maaşları için süreç devam ederken 5 aylık enflasyon farkı 33,65 oldu. Gözler memur ve emekli aylıklarını etkileyecek olan 3 Ocak’taki TÜFE verisinde.  Öte yandan yıl içinde enflasyonun mevcut ilerleyişinde düşüşler bekleniyor. Veriler özellikle 2024’ün ikinci yarısıyla beraber hızlı bir dezenflasyonist sürecin başlayacağına işaret ediyor. Bu nedenle asgari ücret üzerinde tek zam formülü üzerinde duruluyor. Merkez Bankası Piyasa Katılımcıları Anketine göre, 2023 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 65. TCMB’nin 6 aylık enflasyon tahmini yüzde 37,76 olarak dikkat çekiyor.

MEMUR MAAŞLARI REFERANS OLACAK

Memurlar 6 aylık enflasyon farkına ilaveten toplu sözleşme zammı alıyor. Ocak dönemi için bu rakam yüzde 15 olarak belirlendi. Merkez Bankası’nın yüzde 65’lik yıl sonu enflasyon tahmini ve yüzde 15’lik toplu sözleşme zammına göre memurlar yaklaşık yüzde 50 zam alacak. Bu rakamın hem emekli maaşlarına hem de asgari ücret zammına örnek olması bekleniyor. 

REFAH PAYI NE KADAR OLACAK?

Sabah’tan Mete Dirice’nin haberine göre, Asgari ücret için bu dönemde refah payı uygulaması devam edecek. Refah payı enflasyon rakamlarının üzerindeki zam artışlarını ifade ediyor. Burada asgari ücrete yüzde 40 zam olması durumunda yüzde 2,5, yüzde 45 zam yapılması durumunda yüzde 7,5 yüzde 50 zam yapılması durumunda ise yüzde 12,5 refah payı söz konusu olacak. Yüzde 55 zam olması durumunda ise refah payı yüzde 17,5 olacak.

ASGARİ ÜCRETTE PSİKOLOJİK SINIR 17 BİN TL

•    2024 yılında uygulanacak asgari ücret 6 aylık enflasyon rakamlarının altında olmayacak. Asgari ücrete zam için alt sınır yüzde 38 olarak dikkat çekiyor. Yani pazarlığın başlayacağı rakam net 15.750 TL olarak öne çıkıyor. İlk zam teklifi işveren tarafı TİSK’ten gelecek.
•    Maaş zamları için önemli bir referans değer olan memur zammına göre yapılan hesapta asgari ücret için 17.100 TL rakamı ortaya çıktı. Her iki rakamda Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun masasında belirleyici etmenler olarak yer alıyor.
•    Asgari ücret Ocak 2023’te yüzde 54,7 artışla tarihi rekorunu kırdı. Burada yüzde 55 zam yapılması durumunda yeni asgari ücret 17.670 TL’ye yükselecek ve yeni rekorunu kırmış olacak.
•    Asgari ücret için kamuoyunda psikolojik sınır ise 17.000 TL olarak oluştu.

EMEKLİ KÖK MAAŞ ZAMMI NE KADAR OLACAK?

Türkiye’de SSK, Bağ-Kur emeklilerine çalışma şartlarına göre kök maaş bağlanıyor. Buna yüzde 4-5 civarında bir ek ödeme ekleniyor. Eğer ortaya çıkan bu maaş en düşük emekli maaşından az ise Hazine desteği devreye giriyor.  Örneğin bir emeklinin kök maaşı 6000 TL ise buna yüzde 4 ek ödeme ilave ediliyor.

Ortaya çıkan 6240 TL’ye mevcut durumda uygulanan 7500 TL taban aylığa tamamlamak için Hazine’den 1260 TL destek ödemesi yapılıyor ve emeklinin hesabına 7500 TL yatıyor. 7500 TL’nin üzerinde maaş alanlar içinse doğrudan 6 aylık enflasyon oranı kadar zam devreye giriyor. Son dönemde 6 aylık enflasyon oranına ilaveten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın talimatıyla refah payı uygulaması yapılıyor.

EMEKLİ MAAŞ ZAMMI YÜZDE 50 OLABİLİR

6 aylık enflasyon beklentisi bu dönem için yüzde 37,76 oldu. Yani SSK ve Bağ-Kur emeklisi için refah payı hariç bu zam oranı geçerli olacak. Memur zammı için hesaplanan zam oranı yüzde 49-50 civarında bulunuyor. Memur zammının referans olmasıyla emekliye de refah payı dahil benzer zam oranı masada bulunuyor. Bu durumunda emekli kök maaş zammı yüzde 10-12 refah payı ile yüzde 50 olacak.

EN DÜŞÜK EMEKLİ MAAŞI 11 BİN TL’Yİ BULABİLİR

En düşük emekli maaşı 2023 yılında 2 zam alarak 3500 TL’den 7500 TL’ye yükseltildi. Bu düzeyin altında maaş alan emeklilerin maaşları Hazine desteği ile bu seviyeye tamamlanıyor. Örneğin kök maaşı 6000 TL olan bir emeklinin maaşına önce yüzde 4’lük ek ödeme ekleniyor.

Kabaca 6240 TL olan bu tutara 1260 TL de Hazine desteği geliyor ve ödeme 7500 TL olarak yapılıyor. En düşük emekli maaşı artışı için Meclis düzenlemesi gerekiyor. Burada kanun teklifi hazırlandıktan sonra Meclis’e sunuluyor. En düşük emekli maaşı için 10 bin ila 11 bin 500 TL rakamları masada bulunuyor.